
Kerkorgel
Historie
Na de bouw van onze Hervormde gemeente werd in 1915 aan Pieter van Dam opdracht gegeven een nieuw orgel te bouwen. Het werd een mechanisch kegellade orgel met pneumatische registertractuur. Dit is een van de eerste orgels van Van Dam geweest waarbij het beproefde mechanische sleepladesysteem werd verlaten.
De oorspronkelijke dispositie van het Van Dam orgel: (1915)
Hoofdwerk:
Bourdon | 16 | voet |
Presant | 8 | voet |
Viola di Gamba | 8 | voet |
Holpijp | 8 | voet |
Octaaf | 4 | voet |
Roerfluit | 4 | voet |
Mixtuur | II-III | sterk |
Cornet disc. | IV | sterk |
Trompet | 8 | voet |
Bovenwerk:
Flute Doke | 8 | voet |
Viola di Gamba | 8 | voet |
Salicionaal | 8 | voet |
Fluit | 4 | voet |
Aeoline | 4 | voet |
Fugara | 2 | voet |
Pedaal:
Aangehangen |
Werktuigelijke registers:
Koppel Hoofdwerk-Bovenwerk
Koppel Pedaal-Hoofdwerk
Koppel Pedaal-Bovenwerk
Overige gegevens:
Manuaalomvang: C-f'”
Pedaalomvang: C-F’
Stemming: evenredig zwevend
Toonhoogte: a’ = 440 Hz
Tractuur: mechanische kegellade/pneumatische registertractuur
Waarschijnlijk in de jaren ’50 of ’60 van de vorige eeuw is de Viola di Gamba 8′ van het hoofdwerk afgezaagd tot een Quint 3′. De Aeoline 4′ van het bovenwerk werd gewijzigd in een Nasard 3′. Rond 1980 hebben de gebroeders van Vulpen het instrument gewijzigd. Hierbij zijn de kegelladen vervangen door mechanische sleepladen. In 1975 waren er plannen om al het pijpwerk van het bovenwerk te behouden, met uitzondering van de Viola di Gamba 8′ en de Salicionaal 4′. Hiervoor in de plaats zouden een Sesquialter en een Dulciaan komen. Uiteindelijk werd het bovenwerk vrijwel geheel vernieuwd, waarbij uitsluitend de Fluit 4′ uit de dispositie van 1915 terug te vinden is. De Presant 8’en Quint 3′ van het hoofdwerk zijn vernieuwd en daarnaast is een Octaaf 2′ bijgeplaatst. Het pedaal is aangehangen, alhoewel in de kast ruimte aanwezig is voor een te realiseren vrij pedaal.
De dispositie van het Van Dam orgel: (1915) sinds ca. 1980:
Hoofdwerk:
Bourdon | 16 | voet |
Presant | 8 | voet |
Holpijp | 8 | voet |
Octaaf | 4 | voet |
Roerfluit | 4 | voet |
Quint | 3 | voet |
Octaaf | 2 | voet |
Mixtuur | II-III | sterk |
Cornet disc. | IV | sterk |
Trompet | 8 | voet |
Bovenwerk:
Gedekt | 8 | voet |
Fluit | 4 | voet |
Roerquint | 3 | voet |
Gemshoorn | 2 | voet |
Flageolet | 1 | voet |
Vox Humana | 8 | voet |
Pedaal:
Aangehangen |
Werktuigelijke registers:
Koppel Hoofdwerk-Bovenwerk
Koppel Pedaal-Hoofdwerk
Koppel Pedaal-Bovenwerk
Overige gegevens:
Manuaalomvang: C-f'”
Pedaalomvang: C-F’
Stemming: evenredig zwevend
Toonhoogte: a’ = 440 Hz
Tractuur: mechanische sleeplade
De dispositie van het Van Dam – Van Vulpen orgel: (1915) sinds 2019: (huidige staat)
In 2019 werden er plannen gemaakt tot uitbreiding van het orgel met een vrij, zelfstandig pedaal. Samen met Orgelbouw René Nijsse werd een begroting opgesteld om het pedaal uit te breiden met een Subbas 16’ en een Oktaafbas 8’, passend in de ruimte die aanwezig was in de kas van het orgel. Mede door de inzet van vele vrijwilligers, giften en subsidies konden deze werkzaam- heden worden uitgevoerd waarbij ook de dispositie van het bovenwerk werd aangepast:
De Sifflet 1’ werd gewijzigd in een Terts 1 3/5’. Hierdoor kan samen met de Roerquint een Sesqualter worden gevormd voor een mooie uitkomende stem. Ook werd de Vox Humana 8’, waarvan een aantal pijpen in verval waren geraakt vervangen door een Dulciaan 8’ waar rond 1980 al plannen waren maar werd gekozen door een Vox Humana. Tevens werd een tremulant aangebracht op het bovenmanuaal.
Tot slot is het belangrijk te vermelden dat het destijds door Van Vulpen gerealiseerde klavierkoppel niet bediend kon worden tijdens het spelen, wat schade kon veroorzaken aan het mechanisme. Dit is weer teruggebracht naar de oorspronkelijke situatie.
Hoofdwerk:
Bourdon* | 16 | voet |
Presant | 8 | voet |
Holpijp* | 8 | voet |
Octaaf* | 4 | voet |
Roerfluit* | 4 | voet |
Quint | 3 | voet |
Octaaf | 2 | voet |
Mixtuur* | II-III | sterk |
Cornet* | IV | sterk |
Trompet* | 8 | voet |
Bovenwerk:
Gedekt | 8 | voet |
Fluit* | 4 | voet |
Roerquint | 3 | voet |
Gemshoorn | 2 | voet |
Terts** | 1 | voet |
Dulciaan** | 8 | voet |
Pedaal:
Subbas** | 16 | voet |
Oktaafbas** | 8 | voet |
Overige stemmen Van Vulpen Orgelbouw (1980)
* Oorspronkelijke stemmen Van Dam Orgelbouw (1915)
** Uitbreiding (vervanging) René Nijsse Orgelbouw
Werktuiglijke registers:
Koppel Hoofdwerk- Bovenwerk
Koppel Pedaal – Hoofdwerk
Koppel Pedaal – Bovenwerk
Tremulant Bovenwerk
Aantal pijpen 1200
Overige gegevens:
Manuaalomvang C-f’’
Pedaalomvang C-f
Stemming evenredig zwevend
Toonhoogte a’ = 440 Hz
Tractuur: mechanische sleepladen