Kerkorgel

Historie

Na de bouw van onze Hervormde gemeente werd in 1915 aan Pieter van Dam opdracht gegeven een nieuw orgel te bouwen. Het werd een mechanisch kegellade orgel met pneumatische registertractuur. Dit is een van de eerste orgels van Van Dam geweest waarbij het beproefde mechanische sleepladesysteem werd verlaten.

De oorspronkelijke dispositie van het Van Dam orgel: (1915)
Hoofdwerk:
Bourdon 16 voet
Presant 8 voet
Viola di Gamba 8 voet
Holpijp 8 voet
Octaaf 4 voet
Roerfluit 4 voet
Mixtuur II-III sterk
Cornet disc. IV sterk
Trompet 8 voet
Bovenwerk:
Flute Doke 8 voet
Viola di Gamba 8 voet
Salicionaal 8 voet
Fluit 4 voet
Aeoline 4 voet
Fugara 2 voet
Pedaal:
Aangehangen
Werktuigelijke registers:

Koppel Hoofdwerk-Bovenwerk
Koppel Pedaal-Hoofdwerk
Koppel Pedaal-Bovenwerk

Overige gegevens:

Manuaalomvang: C-f'”
Pedaalomvang: C-F’
Stemming: evenredig zwevend
Toonhoogte: a’ = 440 Hz
Tractuur: mechanische kegellade/pneumatische registertractuur

Waarschijnlijk in de jaren ’50 of ’60 van de vorige eeuw is de Viola di Gamba 8′ van het hoofdwerk afgezaagd tot een Quint 3′. De Aeoline 4′ van het bovenwerk werd gewijzigd in een Nasard 3′. Rond 1980 hebben de gebroeders van Vulpen het instrument gewijzigd. Hierbij zijn de kegelladen vervangen door mechanische sleepladen. In 1975 waren er plannen om al het pijpwerk van het bovenwerk te behouden, met uitzondering van de Viola di Gamba 8′ en de Salicionaal 4′. Hiervoor in de plaats zouden een Sesquialter en een Dulciaan komen. Uiteindelijk werd het bovenwerk vrijwel geheel vernieuwd, waarbij uitsluitend de Fluit 4′ uit de dispositie van 1915 terug te vinden is. De Presant 8’en Quint 3′ van het hoofdwerk zijn vernieuwd en daarnaast is een Octaaf 2′ bijgeplaatst. Het pedaal is aangehangen, alhoewel in de kast ruimte aanwezig is voor een te realiseren vrij pedaal.

De dispositie van het Van Dam orgel: (1915) sinds ca. 1980:
Hoofdwerk:
Bourdon16voet
Presant8voet
Holpijp8voet
Octaaf4voet
Roerfluit4voet
Quint3voet
Octaaf2voet
MixtuurII-IIIsterk
Cornet disc.IVsterk
Trompet8voet
Bovenwerk:
Gedekt8voet
Fluit4voet
Roerquint3voet
Gemshoorn2voet
Flageolet1voet
Vox Humana8voet
Pedaal:
Aangehangen
Werktuigelijke registers:

Koppel Hoofdwerk-Bovenwerk
Koppel Pedaal-Hoofdwerk
Koppel Pedaal-Bovenwerk

Overige gegevens:

Manuaalomvang: C-f'”
Pedaalomvang: C-F’
Stemming: evenredig zwevend
Toonhoogte: a’ = 440 Hz
Tractuur: mechanische sleeplade

De dispositie van het Van Dam – Van Vulpen orgel: (1915) sinds 2019: (huidige staat)

In 2019 werden er plannen gemaakt tot uitbreiding van het orgel met een vrij, zelfstandig pedaal. Samen met Orgelbouw René Nijsse werd een begroting opgesteld om het pedaal uit te breiden met een Subbas 16’ en een Oktaafbas 8’, passend in de ruimte die aanwezig was in de kas van het orgel. Mede door de inzet van vele vrijwilligers, giften en subsidies konden deze werkzaam- heden worden uitgevoerd waarbij ook de dispositie van het bovenwerk werd aangepast:

De Sifflet 1’ werd gewijzigd in een Terts 1 3/5’. Hierdoor kan samen met de Roerquint een Sesqualter worden gevormd voor een mooie uitkomende stem. Ook werd de Vox Humana 8’,  waarvan een aantal pijpen in verval waren geraakt vervangen door een Dulciaan 8’ waar rond 1980 al plannen waren maar werd gekozen door een Vox Humana. Tevens werd een tremulant aangebracht op het bovenmanuaal.

Tot slot is het belangrijk te vermelden dat het destijds door Van Vulpen gerealiseerde klavierkoppel niet bediend kon worden tijdens het spelen, wat schade kon veroorzaken aan het mechanisme. Dit is weer teruggebracht naar de oorspronkelijke situatie.

Hoofdwerk:
Bourdon*16voet
Presant8voet
Holpijp*8voet
Octaaf*4voet
Roerfluit*4voet
Quint3voet
Octaaf2voet
Mixtuur*II-IIIsterk
Cornet* IVsterk
Trompet*8voet
Bovenwerk:
Gedekt8voet
Fluit*4voet
Roerquint3voet
Gemshoorn2voet
Terts**1voet
Dulciaan**8voet
Pedaal:
Subbas**16voet
Oktaafbas**8voet

 

   Overige stemmen Van Vulpen Orgelbouw (1980)
* Oorspronkelijke stemmen Van Dam Orgelbouw (1915)
** Uitbreiding (vervanging) René Nijsse Orgelbouw

Werktuiglijke registers:

Koppel Hoofdwerk- Bovenwerk
Koppel Pedaal – Hoofdwerk
Koppel Pedaal – Bovenwerk
Tremulant Bovenwerk
Aantal pijpen 1200

Overige gegevens:

Manuaalomvang C-f’’
Pedaalomvang C-f
Stemming evenredig zwevend
Toonhoogte a’  = 440 Hz
Tractuur: mechanische sleepladen